Naomi Steijger/ VIA ZUID

Sander Schattefor stuit tijdens zijn wandelingen door een groot bos in Venlo regelmatig op verlaten slaapplaatsen en achtergelaten spullen van dakloze arbeidsmigranten. Op een dag vindt hij een pakketje met een bijbel, verregende pasfoto’s en een dagboek van een vrouw. In ‘Zwermelingen’ gaat Sander met podcastmaakster Naomi Steijger op zoek naar de schrijfster van het dagboek. Wat is er met haar gebeurd?

In een poging de schrijfster van het gevonden dagboek te vinden, trekken Sander en Naomi Steijger door Venlo. Hun zwerftocht voert langs de twee gezichten van de stad: de felverlichte delen met uitzendbureaus en distributiecentra, maar ook langs de schaduwkant. Ze doen navraag bij de jongerenkerk, waar warme soep wordt uitgedeeld aan dakloze arbeidsmigranten. En in het voormalige klooster van Bethanië. Daar spreken ze ook de Poolse ‘Martin Myway’, die net zijn kamer uitruimt en inpakt om de bus naar Polen te halen, nadat hij zijn baan is verloren. Boa’s Christiaan en Karlijn vertellen hoe zíj omgaan met de bewoners van het bos. Als ze die tenminste vinden, want sommigen hebben zich enorm goed verstopt. Ook ontmoeten Sander en Naomi Marcin, hij bivakkeert in een bunker en bewaart de brieven van zijn geliefde in een rolkoffer.

Als het duo het dagboek laat vertalen, blijkt dat aantekeningen te bevatten van een leven met agressie, alcohol en werkloosheid. De makers beginnen zich dan ook af te vragen of ze er wel goed aan doen de dagboekschrijfster op te sporen. Wil ze de spullen wel terug, die zo goed verpakt en verstopt waren in het bos? Wil ze wel geconfronteerd worden met de vinders, die haar aantekeningen lazen? Of… is het júist fijn om gezien te worden, in plaats van onopgemerkt te blijven?

De berichten over de erbarmelijke omstandigheden waaronder veel arbeidsmigranten in Nederland wonen en werken voelen voor velen als een ver-van-mijn-bed-show. In Zwermelingen wordt de situatie waarin zij terecht kunnen komen invoelbaar en krijgen ze letterlijk een gezicht.

Over de maker
Naomi Steijger (1994) studeerde in 2019 af aan de regieopleiding van de Toneelacademie Maastricht. In 2018 won zij samen met Timo Tembuyser de NTR Podcastprijs voor de documentaire 88 woningraten. Sindsdien maakte ze audiodocumentaires voor DOCS en voorstellingen bij productiehuis Frascati. Als maker zoekt ze naar verhalen en stemmen die doorgaans niet worden gehoord. In 2021 was ze ook al in Venlo, ze verbleef een winter op een ‘grensberg’, waar ze mensen interviewde over het leven op de grens. Het resultaat was de VPRO-radiodocumentaire: Heem, ontmoetingen op een grensberg.

Zwermelingen is een VPRO-productie en mede tot stand gekomen door financiële steun van VIA ZUID, het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en het Lira Auteursfonds Reprorecht. Met dank aan de Gemeente Venlo.